Moederdag – Compassie

'Mamaa, je bent de besten moede van de heelen wirerlt', zo luidt de tekst van deze antieke moederdag-schat. Mama, je bent de beste moeder van de hele wereld. Mijn andere zoon schreef op een tegeltje: 'Mijn mama is van mij...' 

Wat was ik moedig, de 'moede' moeder van toen, die haar kinderen toebehoorde en -inderdaad- de beste moeder wilde zijn. Maar achteraf gezien was ik ook gevangen in een beeld 'hoe een moeder moet zijn', was ik grenzeloos in mijn geven en putte ik mezelf uit in de zorg voor hen.

Met Moederdag pleit ik voor een ruimer perspectief. Moederschap dat niet beperkt in een rol of beeld, maar uitdrukking geeft aan een aspect van de 'heelen' wereld. De heelheid waar je onbewust naar zoekt in een moeder, in je eigen lijden of gebrokenheid: compassie 

De heele wereld

Een moeder raakt aan de universele menselijke behoefte aan compassie. Je verlangt ernaar gekend en gezien te worden, je gekoesterd en onvoorwaardelijk geliefd te weten. De 'moeder' is een archetypisch menselijk vermogen, dat je kan bieden ongeacht of je (eigen) kinderen hebt.  

Herken het in je eigen leven, als kind en volwassene. In pijnlijke, kwetsbare momenten verlang je naar moederlijke liefde die omvat en troost. Dat je gebrokenheid er even kan zijn. Iemand die zegt: ‘Kom maar’. En je weer laat gaan als je weer 'heel' bent. Dat heb jij ook te bieden, als je jouw eigen leed kent.

Compassie is zachtmoedigheid brengen, begrip en verlichting. In die zin is moederschap een leerweg voor ieder van ons, te beginnen als schepsel. Je leed verzacht bij iemand met compassie, wiens lijden tot mildheid is omgezet. Je voelt een grotere ruimte van begrip als bij een wijze 'moeder'.

Moederschap

Op Moederdag kun je eenieder eren die jou parels van moederlijke compassie schenkt. Dat kan je moeder zijn en/of iemand die jou dit gaf.  Voor mij is dat iemand als Anna, teamlid van het eerste programma dat ik ooit deed. Zij was voor mij toen 'een Moeder'. Haar compassie straalde uit de zachtheid in haar blauwe ogen, haar geduld en haar kalme stem.

Zelf toen juist 1 jaar moeder, wilde ik graag leren over moederschap. Mijn eerste leervraag luidde; ik wil leren moeder zijn. Michaël Derkse, mijn leraar destijds, schreef mij daarover een brief die ik bewaard heb. Zijn aanwijzing was: ‘Richt je op het Moeder zijn met de grote M. Dat heeft waardigheid. De moeder met de kleine m is vooral eindeloos aan het zorgen’.

Moeder zijn met de kleine en de grote M

In mijn ervaring is de kleine m onontkoombaar. Hulde aan ouders en allen die voor (jonge) kinderen zorgen. Allemachtig, wat vraagt het veel van je. Ik hoorde ooit de term ‘ploetermoeder’ en dacht: ‘Precies!’ De gouden jaren toen mijn kinderen klein waren, was het ploeteren, temeer vanwege het alleenstaande moederschap. Ik zat geregeld op mijn tandvlees, sloeg me blijmoedig en soms flink depri, door de kleine en grote crises heen. Maar mijn compassie groeide door de kracht, warmte en diepte van moederliefde.

De oude Moederdagtekeningen en -briefjes hingen op het toilet om me elke dag te herinneren. Want tijdens de puber/adolescentiejaren van de jongens worstelde ik me opnieuw suf. Het is ploeteren, als je verdraagzaamheid tot het uiterste getergd wordt en je nachtenlang zorgelijk wakker ligt. Je ego butst bij heftige confrontaties of als de communicatie verwordt tot ‘boeie’, als ze je ogenschijnlijk afwijzen of totaal dreigen te ontsporen.

Word Moeder met de grote M. Het was de les die ik met vallen en opstaan leer(de). Stop met ploeteren, kom tot jouw waardigheid. Dat vraagt diepe zelfcompassie en je 'trots' laten varen. Jezelf in een grotere ruimte brengen, uit het isolement, voorbij schuld en schaamte komen.

De extended family

Mijn eerste stap naar Moeder zijn was het beginnen van een ‘extended family’. De zorg met anderen delen. Niet alleen hun vader, maar ook een grote kring van familie, ouders van school, buren en vrienden betrekken in het leven van mijn kinderen. Niet alleen als oppas of om mij te helpen, maar hen uitnodigen om zelf relatie aan te gaan met mijn kinderen. Waar ik me ook niet tegenaan bemoeide.

Je bent veel vrijer als 'extended family' omdat je niet hun ouder bent. En zij zijn vrijer ten opzichte van jou, geweldig is dat wat ze je in hun onbevangenheid teruggeven. Open je hart voor de kinderen in je buurt, van vrienden of familie. Laat ze lekker mee-eten en chillen in jouw bank, luister naar hun verhalen, ga ook gamen of kijk mee naar verschrikkelijke series, bak een taart met ze of help ze met iets voor school.

Schenk jouw compassie in een knipoog, een heerlijk bord tomatensoep met ballen, een eerlijk gesprekje of letterlijk die aai over de bol. Wees even een 'moeder' voor zo'n jong. Het doet wonderen. Biedt ze zo nodig juist jouw vaderschap, dat stevig begrenst en zegt: ‘Ga maar!’

Een kind is gebaat bij alle moeder/vaderliefde die er is, en van verschillen leert het. En vooral: als er flink gevaderd wordt, kun je als moeder echt Moeder zijn.

Je bent de besten moeder!

Vier deze Moederdag in de vraag: wat maakt mij/haar tot een goede Moeder? Eer haar geploeter vol compassie, en bevestig haar waardigheid. En ga eens na wie jij jouw Moederschap kan geven. Of hoe jouw vaderschap een moeder écht ontploetert. Organiseer geregeld een Moederdag(je). Of maak je eigen extended family. Want jouw compassie werpt uiteindelijk zijn vruchten af. 

Op een dag staat ineens een krachtige jong-volwassene voor je, in diens eigen waarde. Geweldig. Een kind dat jij, ploeterend en wel, (mede) bemoederd of bevaderd hebt. Die rol kun je loslaten. Maar niet de compassie. Die is cruciaal, tot het einde van je leven. Want in de diepte gaat het maar om één ding: je verbonden weten in de heelheid. Compassie ervaren, dat je even bij een Moeder in het hart woont. Dat weten is alles.

Marianne Broos | Broos' Levenskunstwerk | mei 2024